Do sejmu trafił rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, który jest drukiem sejmowym o nr 1532. Przedłożony projekt ustawy wprowadza zmiany aż w 23 ustawach, w tym między innymi:
- podwyższenie do 30 000 zł „kwoty wolnej” od podatku dla ogółu podatników obliczających podatek według skali podatkowej,
- podwyższenie do 120 000 zł progu dochodów, po przekroczeniu którego ma zastosowanie 32% stawka podatku,
- wprowadzenie ulgi dla klasy średniej,
- zmiany zasad ustalania podstawy wymiaru składki zdrowotnej dla przedsiębiorców oraz likwidacji możliwości odliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne od podatku dochodowego od osób fizycznych,
- zmiany wysokość kosztów podatkowych od przychodów otrzymywanych przez osoby pełniące obowiązki społeczne lub obywatelskie.
Wśród zmian pojawiła się i taka, którą od dawna postulowało wprowadzić Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych (OPZZ) w ustawie PIT polegająca na wprowadzeniu nowego odliczenia od dochodu (w art. 26 ust. 1 nowego pkt 2c) dotyczącego składek zapłaconych na rzecz związków zawodowych przez członków tych organizacji. Odliczeniu podlegać będą zapłacone w roku podatkowym składki członkowskie na rzecz związku zawodowego, udokumentowane dowodem wpłaty. Proponuje się odliczenie składek w wysokości dokonanej wpłaty w roku podatkowym, nie więcej jednak niż 300 zł.
Link do projektu ustawy tutaj – kliknij i zobacz oraz pobierz…
Celem tych zmian jest stworzenie zachęty podatkowej w postaci ulgi do zwiększenia zainteresowania obywateli członkostwem w związkach zawodowych. Oczekuje się, że ulga będzie zachęcała pracowników do angażowania się w działalność na rzecz poprawy warunków pracy, a także przyczyni się do budowania nowoczesnego społeczeństwa obywatelskiego i rozwoju dialogu społecznego.
Art. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 263 i 1608) stanowi, że związek zawodowy jest dobrowolną i samorządną organizacją ludzi pracy, powołaną do reprezentowania i obrony ich praw, interesów zawodowych i socjalnych. Związek zawodowy jest niezależny w swojej działalności statutowej od pracodawców, administracji państwowej i samorządu terytorialnego oraz od innych organizacji. Organy państwowe, samorządu terytorialnego i pracodawcy obowiązani są traktować jednakowo wszystkie związki zawodowe.
Co do zasady, prawo tworzenia i wstępowania do związków zawodowych przysługuje osobom wykonującym pracę zarobkową.
Powyższe uprawnienie ma istotne znaczenie, bowiem związki zawodowe mają wyłączne uprawnienie do negocjowania układów zbiorowych i porozumień zbiorowych oraz do prowadzenia zbiorowych sporów pracy. Stąd upowszechnienie członkostwa w związkach zawodowych wśród osób wykonujących pracę zarobkową, ma dla nich wymierną wartość, gdyż wpływa na warunki pracy wszystkich pracowników, nie tylko związkowców.
Aby działalność związków zawodowych przynosiła pracującym wymierne korzyści i była skuteczna potrzebni są nie tylko zaangażowani społecznie ludzie, ale również stabilne podstawy finansowania działalności związkowej. Najwięcej zależy tu od samych związków zawodowych, jednakże państwo powinno również wspierać działalność organizacji związkowych, gdyż silne związki zawodowe są istotnym elementem społeczeństwa obywatelskiego. Dla zachowania równowagi, wspieraniu rozwoju przedsiębiorczości powinno towarzyszyć wspieranie pracowników i ich reprezentacji.
Jak wynika z opracowania Głównego Urzędu Statystycznego w 2018 r. aktywnie działało 12,5 tys. organizacji związków zawodowych, funkcjonujących na różnych szczeblach. Największą część wśród związków zawodowych stanowiły zakładowe, podzakładowe i oddziałowe organizacje związkowe (78,1%), następnie międzyzakładowe organizacje związkowe (19,5%). Ponadto na terenie kraju działały też federacje, konfederacje i ich struktury terenowe lub branżowe, a także tzw. jednolite związki zawodowe – w sumie było ich około 0,3 tys. (tj. 2,3%). Najmniejszą część stanowiły związki zawodowe rolników indywidualnych (0,1%).
W 2018 r. do związków zawodowych należało ponad 1,5 mln osób, o 16,6 tys. (1,1%) mniej niż w 2014 r. Osoby zrzeszone w związkach zawodowych stanowiły 4,9% w odniesieniu do dorosłej ludności Polski oraz 16,3% – zatrudnionych na podstawie stosunku pracy w zakładach zatrudniających powyżej 9 osób.
Środki finansowe, którymi dysponowały poszczególne organizacje z reguły nie były wysokie. Wśród związków zawodowych w 2017 r. przychody 33,7% jednostek nie przekraczały 5 tys. zł rocznie, kolejnych 52,2% – kształtowały się na poziomie powyżej 5 tys. do 50 tys. zł.
Ustawa PIT nie przewiduje odliczenia z tytułu opłacania składek członkowskich w organizacjach społecznych.
Do 2003 r. obowiązywało odliczenie od dochodu składek zapłaconych na rzecz organizacji, do których przynależność podatnika jest obowiązkowa. Ulgą objęte były zatem składki płacone przez podatników zrzeszonych w samorządach zawodowych, gdzie członkostwo jest niezbędne do uzyskania prawa do wykonywania danego zawodu.
Jednakże ustawą z dnia 12 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1956) odliczenie z tego tytułu zostało zlikwidowane począwszy od 1 stycznia 2004 r.
Proponuje się wprowadzenie nowej ulgi podatkowej dotyczącej składek członkowskich zapłaconych na rzecz związku zawodowego, z limitem odliczenia w wysokości 300 zł rocznie.
Prawa i obowiązki członków związku zawodowego szczegółowo regulują przepisy statutu. Jednym z obowiązków członka związku zawodowego jest opłacanie składek członkowskich. Dzięki proponowanej zmianie podatnicy będący członkami związku zawodowego, będą mieli prawo odliczenia od dochodu zapłaconych w roku podatkowym składek na rzecz tej organizacji, jednak odliczenie nie będzie mogło przekroczyć kwoty 300 zł.
Proponuje się, aby odliczenie było dokonywane w zeznaniu podatkowym, a wysokość wydatków będzie ustalana na podstawie dowodu wpłaty, z którego wynikają co najmniej: dane identyfikujące członka związku zawodowego dokonującego wpłaty składek, organizacja związkowa, na rzecz której zapłacono składki, tytuł wpłaty i data oraz kwota składek, a w sytuacji gdy pracodawca pośredniczy w przekazywaniu składek członkowskich pomiędzy związkowcem a związkiem zawodowym – na podstawie oświadczenia organizacji związkowej o wysokości pochodzących od podatnika składek.
Związki zawodowe są bardzo ważną częścią społeczeństwa obywatelskiego, dlatego państwo powinno związki zawodowe traktować na równi z pracodawcami. Jeśli składki pracodawców były zwalniane z podatku lub odliczane, czy też pomniejszały go, to dlaczego tego samego nie ma przy składce członka związku zawodowego? O tym OPZZ mówi i pisze od wielu lat. Podnosząc, że pracodawcy mieli swe składki uznawane za koszt przychodu itd., natomiast związki zawodowe i ich członkowie nie. Dlatego bardzo cieszy fakt, że już niedługo, dzięki aktywności i determinacji OPZZ, powinny zostać wprowadzone nowe rozwiązania podatkowe, które będą korzystne dla wszystkich członków związków zawodowych. Mamy jednak do projektu rządowego kilka uwag, które sprowadzają się do tego, że:
Wiadomo, że minimalne wynagrodzenie wynosi obecnie 2800 zł brutto, a w 2022 rok ma być na poziomie ponad 3000 zł, a tym samym przyjmując, że wiele organizacji ma w swych statutach składkę członkowską na poziomie 1 % od wynagrodzenia brutto, to odliczenie roczne powinno wynosić co najmniej 336 zł (28×12), lub 360 zł (12 x 30), a nie 300 zł.
Możliwość odliczenia 300 zł rocznie, to zawsze coś, ale znacznie lepszym rozwiązaniem byłoby, aby limitu rocznego nie było, a byłby on wynikowy, czyli wszystkie płacone składki powinny być odliczone od podatku. A jak już ma być roczny limit, to niech przynajmniej uwzględnia poziom 1% brutto minimalnego wynagrodzenia.
Innym zagadnieniem to przynależność do wielu związków zawodowych, a roczne odliczenie od dochodu składek związkowych. Tu nasuwa się pytanie, czy roczny limit będzie dotyczyć każdej organizacji związkowej, do której dany członek należy, czy też tylko jednej?
W uzasadnieniu bowiem czytamy, że:
Red.