Oto odpowiedź Ministerstwa Aktywów Państwowych na naszą opinię do niedawno uchwalonej przez Sejm RP, bez poprawek zgłoszonych przez Senat RP, ustawy o zmianie ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego.
Celowo na czerwono zaznaczyliśmy fragmenty, które naszym zdaniem wzbudzają uzasadnione kontrowersje i to bardzo mocne. W oryginale treść odpowiedzi jest na czarno, ale bije z niej potrzeba podkreślenia najważniejszych fragmentów.
Co też uczyniliśmy i zarazem bardzo gorąco zachęcamy wszystkich do zapoznania się z treścią tej odpowiedzią ministerstwa. Dzięki czemu wielu pracowników górnictwa i nie tylko dowie się, dlaczego jest takie, a nie inne podejście poszczególnych spółek węglowych w zakresie ograniczania możliwości skorzystania z prawa do osłon socjalnych.
Dzięki odpowiedzi ministerstwa, dowiadujemy się też, jak to unijne przepisy w tym Decyzja Rady z dnia 10 grudnia 20210 r. w sprawie pomocy państwa ułatwiającej zamykanie niekonkurencyjnych kopalń (2010/787/UE), komplikują możliwości korzystania z urlopów górniczych i przeróbkarskich, a także determinują konieczność uzgodnienia z Komisją Europejską zapisów dotyczących gwarancji zatrudnienia, o której mowa w Umowie społecznej.
Pracownicy górnictwa bowiem nawet nie wiedzą o tym, ale jako ZZ „Przeróbka”, od dawna krytycznie oceniamy dotychczasowe zasady przyznawania urlopów górniczych oraz urlopów dla pracowników zakładów przeróbki mechanicznej, a także segregacji pracowniczej w dostępie do skorzystania z jednorazowych odpraw pieniężnych.
Naszym zdaniem były i są one patologiczne oraz wysoce krzywdzące, a nawet dyskryminujące. Wobec czego sądziliśmy, że z spotkamy się przynajmniej z jakimś zrozumieniem ze strony ministerstwa, a także otwartością na przyjęcie nowego podejścia dla łagodzenia skutków społecznych związanych z likwidacją miejsc pracy w górnictwie.
Tym bardziej, że to już nie jest restrukturyzacja górnictwa, ale całkowita jego likwidacja z wyznaczonymi datami pogrzebów. Jak owa otwartość wygląda, to można wyczytać z udzielonej odpowiedzi. Okazuje się bowiem z otrzymanej odpowiedzi resortu aktywów państwowych, że winne takiemu stanowi rzeczy są obowiązujące przepisy UE, w tym decyzja Rady 787. Będziemy zatem interweniować w sprawach osłonowych dla pracowników górnictwa także w UE, gdyż jak czytamy w otrzymanej odpowiedzi, to:
„1) Brak w ustawie gwarancji zatrudnienia zapowiedzianej w umowie społecznej”, wynika z obecnie trwających negocjacji z komisją Europejską, „efektem których będzie kolejna ustawa zawierająca uzgodnione z Komisją rozwiązania w perspektywie długoterminowej i wówczas będzie zasadne zawarcie zapisów w tym zakresie”.
„W sytuacji, gdy nie jest likwidowany zakład przeróbczy, a w związku z tym miejsce pracy, to nie ma uzasadnienia do skorzystania z urlopu przeróbkarskiego, gdyż pracownik nie traci zatrudnienia”.
„Propozycja określenia jednolitego terminu nabywania uprawnień emerytalnych przez pracowników zatrudnionych na dole kopalni i w zakładach przeróbki mechanicznej węgla tj. przed 1 stycznia 2028 r., przy zachowaniu ustalonych okresów trwania urlopu górniczego i przeróbkarskiego, skutkowałby koniecznością ustalenia dwóch terminów na przekazywanie majątku kopalni do 31 grudnia 2023 r. i zakładu przeróbkarskiego do dnia 2024 r. Niestety, przekazany do likwidacji majątek musi, zgodnie z Decyzją Rady z 2010 r., spełniać definicję jednostki produkcyjnej węgla, a sam zakład przeróbczy taką jednostką nie jest”.
„(…) co do zasady społeczni inspektorzy pracy powinni wykonywać swoje czynności poza godzinami pracy”.
„Jak powszechnie wiadomo „honorowy” oznacza niedający zysków materialnych lub niepobierający zapłaty, nie oczekujący zapłaty. Trudno więc zgodzić się z opinią, że takie dni, za które nie powinno oczekiwać się dodatkowych profitów, powinny być zaliczane do stażu pracy”.
„Zmiana wysokości świadczenia z 75 % do 80% dotyczy wyłącznie osób, którym świadczenie to zostanie przyznane po podpisaniu Umowy społecznej.
„Zaproponowany w projekcie zapis art. 11c ust. 2b jest niezbędny, aby wyeliminować zgłaszane przez osoby pobierające świadczenie socjalne roszczenia o wypłatę wynagrodzenia z tytułu nagrody z okazji Dnia Górnika, dodatkowej nagrody rocznej oraz nagród jubileuszowych, wynikające z zakładowych przepisów prawa pracy, pomimo iż są one uwzględniane w wypłacanym co miesiąc świadczeniu socjalnym, co stanowi przejaw nierównego traktowania w zatrudnieniu w stosunku do osób wykonujących pracę, gdyż ci ostatni otrzymują takie świadczenie tylko raz”.
Oto pełna treść odpowiedzi MAP:
