WSZYSTKO O EMERYTURACH

Osoby urodzone po dniu 31 grudnia 1948 r. co do zasady zostały objęte nowym systemem emerytalnym. Wysokość świadczeń emerytalnych tych osób uzależniona jest głównie od wielkości kapitału zewidencjonowanego na indywidualnym koncie emerytalnym w ZUS.

Emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r.

Osoby urodzone po dniu 31 grudnia 1948 r. co do zasady zostały objęte nowym systemem emerytalnym. Wysokość świadczeń emerytalnych tych osób uzależniona jest głównie od wielkości kapitału zewidencjonowanego na indywidualnym koncie emerytalnym w ZUS. Okresy składkowe i nieskładkowe są uwzględniane przy wyliczeniu kapitału początkowego, który określa, ile dany ubezpieczony zaoszczędził w starym systemie emerytalnym tzn. przed 1 stycznia 1999 r.

Kapitał początkowy jest zapisany na indywidualnym koncie ubezpieczonego w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych i wraz z wartością składek wpłaconych na ubezpieczenie emerytalne po dniu 1 stycznia 1999 r. stanowi podstawę do wyliczenia wysokości emerytury.

Emerytura z nowego systemu emerytalnego przysługuje niezależnie od długości okresu składkowego i nieskładkowego. Wymiar stażu ubezpieczeniowego przekłada się jednak bezpośrednio na wysokość tego świadczenia. Wysokość nowej emerytury nie może być niższa od kwoty emerytury najniższej, pod warunkiem, że ubezpieczony udowodnił okresy składkowe i nieskładkowe w wymiarze wynoszącym 20 lat – w przypadku kobiety i 25 lat w przypadku mężczyzny.

Wiek emerytalny kobiet i mężczyzn urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. od 1 października 2017 r. wynosi co najmniej 60 lat w przypadku kobiet i co najmniej 65 lat w przypadku mężczyzn. Jednak – im dłużej ubezpieczeni będą pozostawać aktywni zawodowo tym więcej będą mieli zewidencjonowanego na koncie w ZUS kapitału i tym wyższe będą ich emerytury.

Obok wartości zewidencjonowanego kapitału emerytalnego, na wysokość emerytury ma również wpływ średnie dalsze trwanie życia. Jest to wskaźnik statystyczny obliczany przez Główny Urząd Statystyczny, który mówi o tym ile statystycznie trwać będzie życie osoby przechodzącej w danym wieku na emeryturę. Wskaźnik ten jest jednakowy dla kobiet i mężczyzn.

Świadczenia o jakie może się ubiegać osoba urodzona po 31 grudnia 1948 r. to:

• emerytura w wieku powszechnym – przysługuje osobie urodzonej po 31 grudnia 1948 r. która osiągnęła powszechny wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym przynajmniej 1 dzień, np. jako pracownik, osoba prowadząca działalność pozarolniczą, a także osoby, która przed wejściem w życie ustawy podlegała ubezpieczeniu społecznemu lub zaopatrzeniu emerytalnemu (warunek ten nie jest spełniony przez osoby, które podlegały wyłącznie ubezpieczeniu społecznemu rolników w KRUS).
• okresowa emerytura kapitałowa – przysługuje osobie ubezpieczonej kobiecie, urodzonej po dniu 31 grudnia 1948 r., która jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, ukończyła powszechny wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat, ma ustalone prawo do powszechnej emerytury, a kwota środków zaewidencjonowanych na subkoncie w ZUS , ustalona na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego zostanie przyznana emerytura na nowych zasadach, jest równa lub wyższa od dwudziestokrotności kwoty dodatku pielęgnacyjnego. Kwoty wypłacanych okresowych emerytur kapitałowych zmniejszają stan subkonta. Prawo do okresowej emerytury kapitałowej wygasa z dniem poprzedzającym dzień, w którym uprawniona ukończy „męski” wiek emerytalny. Pozostałe na subkoncie środki służą do ponownego ustalenia emerytury. Wysokość ponownie ustalonego świadczenia nie może być niższa niż dotychczas pobierana kwota emerytury z FUS wraz z okresową emeryturą kapitałową. W trakcie wypłaty okresowej emerytury kapitałowej subkonto ubezpieczonej jest aktywne i mają do niego zastosowanie zasady dotyczące dziedziczenia środków z subkonta
• wcześniejsze emerytury dla urodzonych po 31 grudnia 1948 r. to:

• • emerytura z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze – przysługuje osobie urodzonej po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r., jeśli do 31 grudnia 2008 r. osiągnęła wiek emerytalny i udowodniła okresy składkowe i nieskładkowe co najmniej 20 lat dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny, poza tym udowodniła wymagany okres pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, nie przystąpiła do OFE lub złoży wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa

albo

przysługuje osobie urodzonej po 31 grudnia 1948 r., która nie przystąpiła do OFE lub złoży wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa oraz osiągnęła obniżony wiek emerytalny i przed 1 stycznia 1999 r. oraz udowodniła okresy składkowe i nieskładkowe wynoszące co najmniej 20 lat dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny, udowodniła wymagany okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze bądź co najmniej 5 lat pracy górniczej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią/ na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego oraz kopalniach otworowych siarki (w tym drugim przypadku wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn obniża się o 6 miesięcy za każdy rok pracy górniczej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, jednak nie więcej niż o 15 lat, w celu ustalenia wieku emerytalnego uwzględnia się okresy pracy górniczej przebyte także po 31 grudnia 1998 r.),

• • emerytura z tytułu wykonywania działalności twórczej lub artystycznej – przysługuje osobie urodzonej po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r., która warunki dotyczące wieku, okresu zatrudnienia i działalności twórczej lub artystycznej spełniła do 31 grudnia 2008 r.,

albo

przysługuje osobie urodzonej po 31 grudnia 1948 r., która warunki dotyczące okresu zatrudnienia i działalności twórczej lub artystycznej spełniła na 1 stycznia 1999 r., jeżeli osiągnęła wiek emerytalny odpowiedni dla danego rodzaju działalności twórczej lub artystycznej wynoszący dla:

• • tancerza, akrobaty, gimnastyka, ekwilibrysty, kaskadera – 40 lat dla kobiet i 45 lat dla mężczyzn
  • solisty wokalisty, muzyka grającego na instrumentach dętych, tresera zwierząt drapieżnych – 45 lat dla kobiet i 50 lat dla mężczyzn
  • artysty chóru, żonglera, komika cyrkowego, aktora teatru lalek – 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn
  • aktorki, dyrygentki – 55 lat
  • muzyka grającego na instrumentach smyczkowych, perkusyjnych oraz klawiszowych, operatora obrazu filmowego, fotografika – 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn

ponadto udowodniła okres zatrudnienia co najmniej 20 lat dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny oraz udowodniła co najmniej 15 lat działalności twórczej lub artystycznej, nie przystąpiła do OFE lub złoży wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa.

• emerytura górnicza – przysługuje osobie, która nie przystąpiła do OFE lub złoży wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa oraz przed 1 stycznia 2009 r.:
  • ukończyła 55 lat i udowodniła okres pracy górniczej wynoszący, łącznie z okresami pracy równorzędnej i okresami zaliczanymi do pracy górniczej, co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 5 lat pracy górniczej
  • ukończyła 50 lat i udowodniła okres pracy górniczej wynoszący, łącznie z okresami pracy równorzędnej i okresami zaliczanymi do pracy górniczej, co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej
  • bez względu na wiek i zajmowane stanowisko, która wykonywała pracę górniczą pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres co najmniej 25 lat

w przypadku pracownika konieczne jest również rozwiązanie stosunku pracy, które może nastąpić po 31 grudnia 2008 r.

albo

przysługuje osobie, która:

• • ukończyła 55 lat i udowodniła okres pracy górniczej wynoszący, łącznie z okresami pracy równorzędnej, co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej
  • ukończyła 50 lat i udowodniła okres pracy górniczej wynoszący, łącznie z okresami pracy równorzędnej, co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn,  w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej
  • bez względu na wiek i zajmowane stanowisko, która wykonywała pracę górniczą pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres co najmniej 25 lat,
  • emerytura w obniżonym wieku z tytułu pracy górniczej – przysługuje osobie, która nie przystąpiła do OFE lub złoży wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa oraz spełniła następujące warunki:

urodziła się po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r., i na 31 grudnia 2008 r. i udowodniła co najmniej 5 lat pracy górniczej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią/ na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego oraz kopalniach otworowych siarki, udowodniła okresy składkowe i nieskładkowe wynoszące dla kobiet 20 lat i dla mężczyzn 25 lat, ponadto ukończyła wiek emerytalny obniżony w stosunku do wieku 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn o 6 miesięcy za każdy rok pracy górniczej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, jednak nie więcej niż o 15 lat

albo

urodziła się po 31 grudnia 1948 r. i na 1 stycznia 1999 r. i udowodniła co najmniej 5 lat pracy górniczej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią/ na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego oraz kopalniach otworowych siarki, udowodniła okresy składkowe i nieskładkowe wynoszące co najmniej dla kobiet 20 lat i dla mężczyzn 25 lat, ponadto ukończyła wiek emerytalny obniżony w stosunku do wieku 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn o 6 miesięcy za każdy rok pracy górniczej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, jednak nie więcej niż o 15 lat.

W celu ustalenia obniżonego wieku emerytalnego uwzględnia się okresy pracy górniczej przebyte także po 31 grudnia 1998 r.

• • emerytura nauczycielska bez względu na wiek – przysługuje nauczycielowi urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948 r. a przed dniem 1 stycznia 1969 r., który nie ukończył wieku 60 lat – kobieta i 65 lat – mężczyzna i do dnia 31 grudnia 2008 r. udowodnił albo 30 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 20 lat pracy nauczycielskiej wykonywanej co najmniej w połowie obowiązującego wymiaru zajęć albo 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 20 lat pracy nauczycielskiej wykonywanej co najmniej w połowie obowiązującego wymiaru zajęć w szkolnictwie specjalnym jako nauczyciel szkół, placówek, zakładów specjalnych oraz poprawczych i schronisk dla nieletnich, ponadto nie przystąpił do OFE lub zgłosi wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa (jeśli przystąpił do OFE), a dodatkowo rozwiązał na swój wniosek stosunek pracy lub stosunek pracy:

zostanie rozwiązany z powodu całkowitej lub częściowej likwidacji szkoły albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć,

wygaśnie z upływem sześciomiesięcznego okresu pozostawania w stanie nieczynnym bądź na skutek odmowy podjęcia pracy w razie zaistnienia możliwości przywrócenia nauczyciela do pracy w okresie pozostawania w stanie nieczynnym,

zostanie rozwiązany lub wygaśnie w przypadkach, gdy nie jest możliwe dalsze zatrudnienie w gimnazjum w związku ze zmianami organizacyjnymi powodującymi wygaszanie kształcenia w gimnazjach.

Prawo do emerytury nauczycielskiej przysługuje pod warunkiem rozwiązania wszystkich stosunków pracy w charakterze nauczyciela, a emerytura dla tej grupy nauczycieli będzie obliczona na dotychczasowych zasadach,

• • • emerytura pomostowa – przysługuje osobie, która urodziła się po 31 grudnia 1948 r. i osiągnęła wiek emerytalny – co najmniej 55 lat w przypadku kobiet i 60 lat w przypadku mężczyzn oraz udowodniła okresy składkowe i nieskładkowe – co najmniej 20 lat dla kobiet i  25 lat dla mężczyzn, dodatkowo przed 1 stycznia 1999 r. wykonywała prace w szczególnych warunkach (w szczególnym charakterze) wymienione w przepisach dotychczasowych lub prace w szczególnych warunkach (o szczególnym charakterze) wymienione w ustawie o emeryturach pomostowych, ponadto po 31 grudnia 2008 r. wykonywała prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymienione w ustawie o emeryturach pomostowych i udowodniła co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze i rozwiązała stosunek pracy

albo

przysługuje osobie, która urodziła się po 31 grudnia 1948 r. i udowodniła okresy składkowe i nieskładkowe wynoszące co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, ponadto przed 1 stycznia 1999 r. wykonywała prace w szczególnych warunkach (w szczególnym charakterze) wymienione w przepisach dotychczasowych lub prace w szczególnych warunkach (o szczególnym charakterze) wymienione w ustawie o emeryturach pomostowych i po 31 grudnia 2008 r. wykonywała prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymienione w ustawie o emeryturach pomostowych oraz dodatkowo rozwiązała stosunek pracy

oraz

spełniła pozostałe warunki zróżnicowane w zależności od rodzaju wykonywanej pracy, tj.:

• osoba wykonująca pracę w powietrzu, na statkach powietrznych jako personel pokładowy lub jako pilot/instruktor:

• • • osiągnęła wiek wynoszący co najmniej 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn
    • udowodniła okres pracy na statkach powietrznych jako personel pokładowy lub jako pilot/instruktor, wynoszący co najmniej 15 lat
    • uzyskał zaświadczenie lekarza medycyny pracy o niezdolności do wykonywania pracy jako personel pokładowy lub jako pilot/instruktor
• osoba wykonująca pracę w portach morskich przy przeładunku w ładowniach statku lub pracę operatorów żurawi wieżowych i dźwignic portowych albo stoczniowych

• • • osiągnęła wiek co najmniej 55 lat
    • udowodniła okres pracy w portach morskich przy przeładunku w ładowniach statku lub pracy operatorów żurawi wieżowych i dźwignic portowych lub stoczniowych, wynoszący co najmniej 15 lat
• osoba wykonująca prace w hutnictwie wymienione w pkt 4–12 załącznika nr 1 do ustawy pomostowej:
  • osiągnęła wiek co najmniej 55 lat
  • udowodniła okres pracy w hutnictwie wymienionej w pkt 4–12 załącznika nr 1 do ustawy pomostowej, wynoszący co najmniej 15 lat
  • uzyskała zaświadczenie lekarza medycyny pracy o niezdolności do wykonywania prac wymienionych w pkt 4–12 załącznika nr 1 do ustawy pomostowej
• osoba wykonująca prace: nurka, kesoniarza, w komorach hiperbarycznych, rybaka morskiego, bezpośrednio przy przetwórstwie, rozbiórce lub usuwaniu materiałów zawierających azbest:
  • osiągnęła wiek wynoszący co najmniej 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn
  • udowodniła okres pracy nurka, kesoniarza, w komorach hiperbarycznych, rybaka morskiego, bezpośrednio przy przetwórstwie, rozbiórce lub usuwaniu materiałów zawierających azbest, wynoszący co najmniej 10 lat
• osoba wykonująca prace maszynistów pojazdów trakcyjnych wymienione w pkt 5 załącznika nr 2 do ustawy pomostowej:
• osiągnęła wiek wynoszący co najmniej 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn
• udowodniła okres pracy jako maszynista pojazdów trakcyjnych wymienionych w pkt 5 załącznika nr 2 do ustawy pomostowej, wynoszący co najmniej 15 lat
• uzyskała zaświadczenie lekarza medycyny pracy o niezdolności do wykonywania pracy jako maszynista pojazdów trakcyjnych
• osoba pracująca jako członek zawodowych ekip ratownictwa górskiego:
• osiągnęła wiek wynoszący co najmniej 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn
• udowodniła okres pracy jako członek zawodowych ekip ratownictwa górskiego, wynoszący co najmniej 10 lat
• osoba wykonująca prace górnicze:
• osiągnęła wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn
• udowodniła okres pracy górniczej wynoszący co najmniej 15 lat.

Prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która nie wykonywała po 31 grudnia 2008 r. pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, jeżeli na dzień 1 stycznia 2009 r. miała wymagany okres 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymienionej w załącznikach do ustawy o emeryturach pomostowych oraz (przed 1 stycznia 2009 r. lub po 31 grudnia 2008r.) spełniła pozostałe wymienione warunki.

• nauczycielskie świadczenie kompensacyjne – przysługuje nauczycielowi, wychowawcy lub innemu pracownikowi pedagogicznemu zatrudnionemu w placówkach oświatowych określonych w ustawie o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych, który urodził się po 31 grudnia 1948 r. i ukończył wiek uprawniający do świadczenia kompensacyjnego, udowodnił okresy składkowe i nieskładkowe wynoszące co najmniej 30 lat, udowodnił co najmniej 20 lat pracy w wymiarze co najmniej połowy obowiązkowego wymiaru zajęć w wyżej wymienionych placówkach oświatowych, a dodatkowo rozwiązał na swój wniosek stosunek prac.

• Sprawdź sposób wyliczenia emerytury dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r.