Każda historia ma swój początek, i tak też jest z początkiem, nie tyle ideowym, ale roboczym powstawania Konfederacji Związków Zawodowych Górnictwa w Polsce, za który należy uznać rozpoczęte w Gmachu Związków Zawodowych, przy ul. Dąbrowskiego 23 w Katowicach począwszy od 6 maja w 1993 roku spotkania konsultacyjne Górniczych Central Związkowych. Ich celem było postawienie na to, co łączy, a nie dzieli w tworzącym się wówczas pluralizmie politycznym i związkowym.
Szukano wspólnej formuły do utworzenia jednolitej reprezentacji branżowego ruchu zawodowego i jego integracji o charakterze konfederacyjnym. W konsekwencji tych działań w dniu 19 lipca 1993 r. działając z upoważnienia takich organizacji związkowych, jak:
1. Federacji związków zawodowych górnictwa Naftowego i Gazownictwa.
2. Federacji Związków Zawodowych Górnictwa Węgla Brunatnego.
3. Porozumienia Związków Zawodowych Górnictwa.
4. Związku Zawodowego Górników w Polsce.
5. Związku Zawodowego Maszynistów Wyciągowych Kopalń w Polsce.
6. Związku Zawodowego Młodzieży Górniczej.
7. Związku Zawodowego Pracowników Przemysłu Miedziowego.
8. Związku Zawodowego Pracowników Zakładów Przeróbki Mechanicznej Węgla
– utworzyła się grupa założycielska, która uchwaliła swój Statut oraz podjęła uchwałę o założeniu Konfederacji Związków Zawodowych Górnictwa w Polsce z siedzibą w Katowicach. W jej skład weszli:
1. Jan Kisieliński – reprezentujący Związek Zawodowy Górników w Polsce oraz Wacław Czerkawski.
2. Marian Świniarski – reprezentujący Porozumienie Związków Zawodowych Górnictwa.
3. Marek Łowczowski – reprezentujący Federacja Związków Zawodowych Górnictwa Naftowego i Gazownictwa.
4. Jerzy Sarata – reprezentujący Związek Zawodowy Młodzieży Górniczej.
5. Jerzy Rozpendowski – reprezentujący Związek Zawodowy Pracowników Zakładów Przeróbki Mechanicznej Węgla.
6. Tadeusz Borodecki – reprezentujący Związek Zawodowy Maszynistów Wyciągowych Kopalń w Polsce.
7. Lesław Grzelak – reprezentujący Federację Związków Zawodowych Górnictwa Węgla Brunatnego.
8. Ryszard Zbrzyzny – reprezentujący Związek Zawodowy Pracowników Przemysłu Miedziowego.
Grupa założycielska wyłoniła ze swego grona 3 osobowy komitet założycielski w składzie:
1. Jan Kisieliński – Związek Zawodowy Górników w Polsce.
2. Tadeusz Borodecki – Związek Zawodowy Maszynistów Wyciągowych Kopalnie w Polsce.
3. Jerzy Rozpendowski – Związek Zawodowy Pracowników Zakładów Przeróbki Mechanicznej Węgla.
Komitet założycielski został zobowiązany i upoważniony do rejestracji Konfederacji Związków Zawodowych Górnictwa w Polsce jako ogólnokrajowej międzyzwiązkowej struktury w Sądzie Wojewódzkim w Warszawie oraz do dokonania ewentualnych uzupełnień i poprawek statutu w sądowym postępowaniu cywilnym. Uchwalony Statut Konfederacji, z założenia godził różne światopoglądy i przekonania polityczne i religijne. Uznając, że podstawowym celem Konfederacji jest integracja Górniczego ruchu związkowego dla pełnej ochrony szeroko pojętego prawa do pracy i godziwej płacy zarówno czynnych pracowników zawodowo, jak i emerytów i rencistów, a także bezrobotnych. U podstaw działania Konfederacji stoi poszanowanie ludzkiej godności, prawa do bezpiecznej pracy, godziwej płacy i starości.
Swoje cele statutowe Konfederacja realizuje między innymi poprzez:
1) prowadzenie działalności leczniczej, wczasowej i profilaktyki zdrowotnej oraz społecznej we własnych obiektach,
2) wspieranie innej działalności leczniczo – profilaktycznej,
3) wspieranie statutowej działalności organizacji członkowskich,
4) prezentowanie i obronę wspólnych stanowisk,
5) inicjowanie i organizowanie samopomocy członków,
6) popieranie inicjatyw w zakresie usprawnienia gospodarki, rozwoju kultury, oświaty, nauki i postępu technicznego,
7) szkolenia,
8) współdziałanie ze służbą zdrowia w celu ochrony zdrowia pracowników i ich rodzin,
9) opiniowanie założeń i projektów aktów prawnych,
10) współdziałanie z organami władzy, administracji państwowej i samorządu terytorialnego w zakresie wynikającym z przepisów prawa,
11) wnoszenie kasacji w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych,
12) wykonywanie funkcji mediacyjnych w sporach między krajowymi organizacjami związkowymi, zrzeszonymi w Konfederacji oraz pomiędzy tymi organizacjami, a organami władzy, administracji państwowej, gospodarczej i samorządowej,
13) wnoszenie propozycji zmian aktów prawnych,
14) przeciwdziałanie przejawom patologii społecznej,
15) zawieranie i wypowiadanie układów zbiorowych pracy oraz innych porozumień,
16) organizowanie i kierowanie akcjami protestacyjnymi załóg w przypadku istotnego naruszenia interesów pracowniczych,
17) przyznawanie dotacji i darowizn,
18) bieżące poszerzanie, udoskonalanie i rozwijanie bazy leczniczo – profilaktycznej m.in. w drodze modernizacji i remontów własnych obiektów,
19) budowa i nabywanie środków trwałych,
20) najem, dzierżawę oraz inne umowy dotyczące własnego majątku,
21) prowadzenie działalności gospodarczej i innej działalności dochodowej na zasadach określonych przepisami prawa.
Członkowie Konfederacji zobowiązanie się do prezentowania uzgodnionego stanowiska wobec władzy ustawodawczej i wykonawczej, a także wobec pracodawców. Wszyscy członkowie Konfederacji są równi, a w swym działaniu dążą do ujednolicenia stanowiska. W przypadku wystąpienia różnicy zdań dążą do kompromisu z prawem do zachowania zdań odrębnych. Władzą Konfederacji jest Kolegium Przewodniczący, które tworzą przewodniczący krajowych organizacji związkowych lub ich zastępcy. Kolegium Przewodniczących wybiera ze swojego grona w głosowaniu tajnym Przewodniczącego na okres kadencji. Pozostali członkowie Kolegium pełnią funkcję Wiceprzewodniczących, z których Kolegium Przewodniczących w głosowaniu tajnym wybiera Wiceprzewodniczącego ds. organizacyjnych i Wiceprzewodniczącego ds. majątkowych na okres kadencji, która trwa 4 lata. Nad prawidłową działalnością Konfederacji czuwa Komisja Rewizyjna, utworzona z Przewodniczących Komisji Rewizyjnych krajowych organizacji związkowych lub upoważnionego jego zastępcy, który pełni w organizacji członkowskiej funkcję Wiceprzewodniczącego Komisji Rewizyjnej.
W dniu 12 sierpnia 1993 roku Sąd Wojewódzki w Warszawie dokonał rejestracji Konfederacji związków Zawodowych Górnictwa w Polsce gdzie w dziale C pozycja 7. Po uprawomocnieniu się rejestracji. Pierwszego września 1993 r. ukonstytuowało się Kolegium Przewodniczących i dokonało wyboru pierwszego przewodniczącego Konfederacji, którym został Jan Kisieliński przewodniczący ZZG w Polsce. Wybrano także sekretarza generalnego w osobie Andrzeja Hartlika z ZZG w Polsce. Od tego momentu Konfederacja rozpoczęła tworzenie organizacyjnych podstaw działalności związkowej i utworzyła biuro obsługujące 8 ogólnokrajowych organizacji związkowych koordynujące wspólne działania.
Najwyższą władzą Konfederacji jest Kolegium Przewodniczących, którego posiedzenia, odbywają się raz w miesiącu, a ich tematyka ustalona jest w trybie roboczym. Konfederacja Związków Zawodowych Górnictwa w Polsce, jako reprezentatywna centrala związkowa podejmuje od początku swego istnienia, czyli roku 1993 aktywne uczestnictwo w pracach różnych komisji, zespołów i radach konsultacyjno – negocjacyjnych zarówno na szczeblu krajowym, jak i wojewódzkim, na poziomie administracyjno- państwowym, jak i pracodawców.
Przedstawiciele Konfederacji Związków Zawodowych Górnictwa w Polsce uczestniczyli, i uczestniczą nadal między innymi w pracach Komisji Trójstronnej do spraw układów zbiorowych pracy, Trójstronnego Zespołu do spraw bezpieczeństwa socjalnego górników, a także biorą udział w zespole rządową związkowym do spraw zapobiegania bezrobociu są też członkami naczelnej rady zatrudnienia, naczelnej rady lecznictwa uzdrowiskowego, strukturach gospodarczych i tym podobnym. W roku 1998 do Konfederacji został przyjęty ogólnopolski Związek Zawodowy Pracowników dołowych zrzeszający głównie pracowników zatrudnionych pod ziemią oraz nowoutworzony Związek Zawodowy Ratowników Górniczych w Polsce, który ma w swoich szeregach również oprócz ratowników górniczych, także członków innych zawodów. Natomiast Związek Zawodowy Młodzieży Górniczej po reorganizacji i rozszerzeniu zasięgu działania przyjął nazwę Związku Zawodowego Jedności Górniczej.
W roku 1994 z Konfederacji występuje ZZ „PRZERÓBKA” z powodu braku poparcia konfederacyjnych związków w walce o urlopy górnicze dla pracowników zakładów przeróbki mechanicznej węgla. Po 7 latach pozostawania poza Konfederacją ponownie w dniu 1 kwietnia 2001 roku do Konfederacji przyjęty zostaje ZZ PRZERÓBKA.
W szczytowym okresie Konfederacja zrzeszała ogółem 9 ogólnopolskich górniczych związków zawodowy reprezentujących interesy około 200 tys. członków, a obecnie liczba ta z uwagi na restrukturyzację polskiego górnictwa oscyluje wokół 60 tys. członków. W minionym czasie stan zatrudnienia w górnictwa węgla kamiennego z 311 tys. zatrudnionych w roku 1993 zmalał do 82 tys. zatrudnionych na koniec 2017 r. A, więc blisko 4 – krotnie. W śród członków Konfederacji są pracownicy górnictwa, a pośrednio i innych grup zawodowych i ich rodzin oraz emeryci i renciści.
Na początku swej działalności Konfederacja przejęła majątek po byłej Federacji ZZG, jako jej prawny następca i stała się jego zarządcą i kontynuatorem. Dziś na majątek Konfederacji składają się wyodrębnione, samodzielnie bilansujące się jednostki statutowe:
a) Górnicze Sanatorium Związkowe „ GÓRNIK ” w Iwoniczu Zdroju,
b) Zespół Sanatoryjno – Szpitalny Rehabilitacji Narządu Ruchu „GWAREK” w Goczałkowicach Zdroju,
c) Ośrodek Profilaktyki Zdrowotnej „GÓRNIK” w Łebie.
Obecnie wszystkie jednostki Konfederacji są uznanymi i cenionymi w kraju oraz na świecie, z którymi współpracują różne ośrodki kliniczne, a także badawcze.
Z perspektywy minionego czasu warto przypomnieć wciąż aktualne słowa pierwszego przewodniczącego Konfederacji wypowiedziane podczas pierwszej konferencji prasowej z roku 1993 – Jana Kisielińskiego, który powiedział, że:
„Kolejno zmieniający się rządy nie mają naszym członkom nic do zaoferowania. Nic oprócz zamykania kopalń i wyrzucania ludzi na bruk. Konfederacja będzie walczyła w obronie miejsc pracy i godziwych warunków życia dla polskich górników i ich rodzin”.