10 lutego 2022 r. odbyło się wreszcie długo wyczekiwane posiedzenie Zespół ds. Ubezpieczeń Społecznych RDS. Proponowany porządek obrad przewidywał.
- Ustalenie zakresu tematów prac oraz harmonogramu posiedzeń Zespołu w 2022 r.
(Tematy zgłoszone na dzień przed posiedzeniem poniżej, i dlatego nie są ujęte w nim tematy zgłoszone przez NSZZ „Solidarność”, FEP, ZPP i ZRP, gdyż ich zgłoszenia na dzień poprzedzający posiedzenia zespołu nie było).
- Informacja MRiPS w zakresie realizacji Uchwały nr 53 RDS z 20.10.2021 r.
(Chodzi o zmiany do ustawy emeryturach pomostowych wykreślenie konieczności rozwiązania stosunku pracy i zwiększenie uprawnień PIP do kontrolowania i zaliczania stanowisk pracy do emerytur pomostowych w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów ujęty jako UD314 z błędną datą planowanego terminu przyjęcia projektu przez RM na IV kwartał 2021 r., gdyż sam projekt ustawy, jako sukces dialogu społecznego powstał 8 czerwca 2021 r., a więc w II kw. roku 2021, na co wskazał OPZZ).
- Omówienie możliwości zmian w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, w części dotyczącej obecności organizacji reprezentatywnych Radzie Nadzorczej ZUS.
(Miałyby one na celu odejście od wprowadzonego arbitrażu przy wyborze przedstawicieli ze strony pracodawczej oraz eliminacji połowy organizacji pracodawczych w tym gremium. Takie zmiany są możliwe, jednakże wymagają dobrej woli stron dialogu społecznego).
- Omówienie zamierzeń Rządu RP w kwestii likwidacji tzw. zbiegów umów.
(Wprowadzenie zmian w zakresie składki zdrowotnej – odliczenia i nowe tytuły wywołuje napięcia w prowadzeniu działalności gospodarczej. Wysoka inflacja i spodziewane spowolnienie gospodarcze budzą szeroki niepokój pracodawców, którzy powinni znać jakie są perspektywy prowadzenia firm i zatrudniania pracowników).
- Sprawy różne.
(Tu każdy porusza, co uznaje za istotne, a OPZZ pytał kiedy wreszcie rząd zaakceptuje wprowadzenie w Polsce emerytur stażowych, jako jednego rozwiązania, które rozwiązuje wiele problemów, w tym przywraca poczucie sprawiedliwości emerytalnej).
W posiedzeniu Zespołu ds. ubezpieczeń społecznych RDS z ramienia rządu uczestniczył Stanisława Szweda Sekretarza Stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej. Co ciekawe, jak widać w nazwie ministerstwa, już nie ma słowa „Pracy”, które zawsze było, ale obecni rządzący uznali najwyraźniej, że jest zbędne i mamy obecnie ministrowo bez słowa „Pracy”.
W pierwszej części spotkania uzgodniono harmonogram prac Zespołu na 2022 rok. Przyjmując wszystkie zgłoszone przez organizacje współtworzące zespół tematy do omówienia oraz zobowiązano się obradować w roku 2022, co najmniej raz na dwa miesiące. Oczywiście uznano, że każda ze stron może zgłaszać ważne tematy na bieżąco. Na dzień posiedzenia zespołu zgłoszone tematy były następujące.
Następnie Stanisław Szwed Sekretarz Stanu w MRiPS przedstawił informację w zakresie realizacji Uchwały nr 53 Rady Dialogu Społecznego z dnia 20 października 2021 r. Poinformował, że projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw został skierowany na Radę Ministrów, następnie trafi do Sejmu. Projekt ustawy realizuje Uchwałę Rady Dialogu Społecznego, jest szansa, aby w najbliższych dwóch tygodniach projekt ustawy został przyjęty przez RM. Jedyna zmiana dotyczy zakresu prac Państwowej Inspekcji Pracy w zakresie obligatoryjnego kontrolowania stanowisk pracy przez PIP. Partnerzy społeczni zgodzili się, że sukcesem całej Rady było przyjęcie Uchwały nr 53. Apelowano o, jak najszybsze wejście w życie wskazanych przepisów. Natomiast przedstawiciele OPZZ, w osobach Sebastian Koćwin oraz Sławomir Łukasiewicz zwrócili uwagę, że nie ma dnia, aby ktoś nie pytał kiedy wreszcie ustawa wyjedzie w życie? Równocześnie Sławomir Łukasiewicz, przypomniał o absurdzie już wielokrotnie zgłaszanym na zespole, że skoro jest wspólne uzgodnienie treści projektu ustawy Rady Dialogu Społecznego, to należy zastosować ścieżkę legislacyjną zastosować opisaną w art. 2 pkt 3) ustawy o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego. Wówczas nie mielibyśmy takiej sytuacji, że pomimo wspólnego uzgodnienia treści ustawy, który należy uznać za sukces dialogu społecznego, to rząd kieruje ten projekt do zaopiniowania partnerom społecznym w tym do RDS. Równocześnie zaapelował, aby ilekroć w ramach RDS zostanie jakikolwiek projekt ustawy uzgodniony, to proces legislacyjny było inicjowany na zasadach określonych Ustawą z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego. Równocześnie ustalone, że w dalszym ciągu będzie pracować
W kolejnej części spotkania omówiono możliwość zmian w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, w części dotyczącej obecności organizacji reprezentatywnych Radzie Nadzorczej ZUS. Miałyby one na celu odejście od wprowadzonego arbitrażu przy wyborze przedstawicieli ze strony pracodawczej oraz eliminacji połowy organizacji pracodawczych w tym gremium. Zaznaczono, że takie zmiany są możliwe, jednakże wymagają dobrej woli stron dialogu społecznego. Uzgodniono dalsze prace parterów społecznych nad wypracowaniem propozycji rozwiązań w tym zakresie. Przy czym ze strony rządowej została przedstawiona jednoznaczna informacja, że obecnie nie ma zgody na rozszerzeniu składu Rady Nadzorczej ZUS.
W dalszej części posiedzenia omówiono zamierzenia Rządu w kwestii likwidacji tzw. zbiegów umów. Wprowadzenie zmian w zakresie składki zdrowotnej (odliczenia i nowe tytuły) wywołuje napięcia w prowadzeniu działalności gospodarczej. Strona pracodawców wskazuje na duży niepokój spowodowany wysoką inflacją i spodziewanym spowolnieniem gospodarczym. Pracodawcy są zgodni, że powinni znać jakie są perspektywy prowadzenia firm i zatrudniania pracowników. Strona związkowa natomiast wskazała, że wszystkie umowy winny być oskładkowane i prace nie tylko powinny być kontynuowane, ale zakończone konkretnymi uzgodnieniami regulującymi zasady likwidacji zbiegów kilku umów, w tym umów zlecenie tzw. śmieciowych, których liczbę szacuje się na ponad milion. Zdaniem OPZZ i wszystkich związków przepisy o likwidacji zbiegów umów powinny być wprowadzone, można natomiast rozważyć wydłużenie vacatio legis ich wejścia w życie. Ostatecznie ustalono, że temat zbiegów umów będzie omówiony na najbliższym posiedzeniu zespołu w oparciu o przygotowany przez raport ZUS o zbiegu umów. Plus tzw. emerytury groszowe.
W sprawach różnych pani profesor Elżbieta Ostrowska, poruszyła temat wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w roku 2022, który został w dniu wczorajszym zakomunikowany przez rząd na bardzo niskim poziomie 5,7 %, który w jej ocenie jest wskaźnikiem zupełnie nieadekwatnym do obecnej rzeczywistości cenowej, z którą musimy żyć przy narastającej inflacji. Zdaniem OPZZ wskaźnik waloryzacji emerytur i rent powinien być przynajmniej na poziomie maksymalnym ustawowym, czyli inflacja plus 50% wzrostu wynagrodzeń, a także zwrócił uwagę na rozbieżność pomiędzy tym, co oficjalnie mówił minister Maląg o waloryzacji na poziomie, co najmniej 7%. Równocześnie zaapelował, aby rząd mając czas na oficjalne ogłoszenie wskaźnika waloryzacji emerytur i rent do 25 lutego br. wziął pod uwagę głos pracowników i środowisk emeryckich. Poprosił także o ustosunkowania się pana ministra, co do obecnie złożonych w sejmie projektami mającymi na celu ustanowić emerytury stażowe, w tym projektu obywatelskiego i prezydenckiego oraz poselskich złożonych wspólnie z OPZZ. Zapytał jakie jest stanowisko ministerstwa do tych projektów, i czy będą one w końcu rzetelnie procedowane w sejmie.
Minister Szwed odpowiedział, że już jutro o tej porze będzie oficjalnie przez rząd ogłoszony przyjęty wskaźnik waloryzacji emerytur i rent na rok 2022, a odnosząc się do kwestii dotyczącej przedłożonych projektów ustanowienia emerytur stażowych, poinformował o fakcie ich złożenia, wskazują na istniejące równice pomiędzy tymi projektami oraz oczekiwaniem odbycia pierwszego czytania nad projektem prezydenckim, który zakłada możliwość przejścia na emeryturę stażową po 39 latach pracy w przypadku kobiet, a 44 latach pracy w przypadku mężczyzn, podczas gdy pozostałe projekty zakładają znacznie niższy okres stażowy 35/40 lat.
Sławomir Łukasiewicz, uzupełniają wypowiedź Sebastiana Koćwina, zwrócił uwagę na fakt, że wśród ubezpieczonych o długoletnim stażu pracy buzuje wściekłość z powodu braku jasnego stanowiska strony rządowej do obywatelskiego projektu ustawy w sprawie emerytur stażowych, nad którym 15 grudnia ubiegłego roku, odbyło się już pierwsze czytanie w sejmie, i od tamtej pory nic się kompletnie nie dzieje, a mamy już prawie połowę lutego br. Dlatego interweniują oni pisząc i dzwoniąc, gdzie tylko się da, a także zgłaszają swe petycje, które doprowadziły do tego, że w dniu 2 lutego br. na pos. nr 97 Komisja Sejmowa do Spraw Petycji rozpatrzyła petycję wielokrotną w sprawie emerytur stażowych (Nr BKSP-144-IX-493/21) i podjęła decyzję o wystosowaniu opinii do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny w tej kwestii. Niemniej jednak, korzystając z okazji zapytał pana ministra wprost, czy rząd jest za wprowadzeniem w Polsce emerytur stażowych, czy też nie jest? Proszą o jasną odpowiedź na tak zadane pytanie, gdyż zdaniem strony związkowej, a przede wszystkim samych zainteresowanych ubezpieczonych o długoletnim okresie pracy, emerytury stażowe są jednym rozwiązaniem na wiele problemów, z którymi obecnie mamy do czynienia. Związanych zarówno z pandemią, kryzysem zdrowotnym i energetycznym oraz ekonomicznym, a także inflacyjnym. Przedstawiając pogląd, że emerytury stażowe są najbardziej sprawiedliwymi i pożądanymi oraz oczekiwanymi emeryturami od czasu ich zgłaszania, jako postulatu 14 wielkiej „Solidarności” w sierpniu 1980 r. z 21 wówczas zgłaszanych. Przypominając ministrowi, że przecież on sam wywodzi się z „Solidarności”, a wówczas chodziło o obniżenie wieku emerytalnego do 55 lat lub po przepracowaniu 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn bez względu na wiek.
Minister Szwed na tak zadane pytanie, odpowiedział wymijająco, że obecnie wciąż ministerstwo i rząd pracuje nad swoim stanowiskiem, co do przedłożonego i procedowanego w sejmie projektu ustawy o emeryturach stażowych zarówno obywatelskiego, jak i prezydenckiego. Podsumowując stwierdzi: „W tej chwili nie ma jeszcze gotowego stanowiska w tej sprawie”.
Posiedzenie zespołu zakończone zostało ustaleniem, że następne posiedzeniu zespołu, odbędzie się w kwietniu br.
Red.